Για τους ελεύθερους χώρους και τις επιτροπές κατοίκων

Η εμπορευματικοποίηση – ιδιωτικοποίηση των πάντων

Τις τελευταίες δεκαετίες η Αθήνα αλλάζει. Μια αλλαγή που στηρίζεται πάνω στα επιχειρησιακά σχέδια της λεγόμενης «ανάπτυξης». Που στην πράξη «ανάπτυξη» σημαίνει εμπορευματοποίηση κάθε λειτουργίας της πόλης που μέχρι τώρα πραγματοποιούταν ως κοινωνική παροχή και η έμμεση ή άμεση διευκόλυνση κάθε νέας ιδιωτικής πρωτοβουλίας κέρδους. Δημοτικές παροχές, πολιτιστικές λειτουργίες, κοινωνική ζωή, ελεύθεροι χώροι και φυσικό περιβάλλον εντάσσονται σε business plan.

Είναι η ίδια λογική που ακολουθείται με την Ολυμπιακή, τη ΔΕΗ, τον ΟΣΕ, τις παραλίες, τη δημόσια περιουσία εν γένει. Όλα αφήνονται βορά στα κατασκευαστικά κεφάλαια που αναζητούν διαρκώς νέες επενδύσεις και ανοίγονται ολοένα και περισσότερο σε νέους τομείς. Συνεπώς, οι ελάχιστοι μεγάλοι πνεύμονες της Αττικής φαντάζουν ως οι ιδανικοί και σε περιπτώσεις οι μοναδικοί χώροι για να έχουν μια τέτοια «ανάπτυξη». Διαρκώς αναπλάθονται-εμπορευματικοποιούνται με διάφορες δικαιολογίες, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες (Πάρκο στο Γουδί), το γήπεδο του Παναθηναικού (Ελαιώνας) ή χωρίς δικαιολογίες (Ελληνικό).

Μια σειρά νομοθετικές ρυθμίσεις και αποφάσεις των κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ ήρθαν να βοηθήσουν αυτή την άναρχη πολιτική: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ 1 και ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ 2, ΣΔΙΤ, χωροταξικά πλαίσια κλπ. Αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση, εκδίδει κανονισμούς οδηγίες, και ενισχύει την αναπτυξιακή λογική και για τα μάτια του κόσμου κάνοντας παρεμβάσεις, πολλές φορές, επικοινωνιακού χαρακτήρα για το περιβάλλον στις Ελληνικές Κυβερνήσεις.

Αλήθεια όμως ποιος κερδίζει πραγματικά από αυτήν την πολιτική; Ποια μπορεί να είναι η επίδρασή τους στην καθημερινότητά μας; Η πλ. Γαρδένια έχει καφετέρια, η Βίλα Ζωγράφου υποσχόμενο εμπορικό κέντρο, η πλ. Μερκάτη, η πλ. Πλαστήρα, η Άνοιξη, η πλ.Ελευθερίας θα γίνουν υπόγεια γκαράζ με ή χωρίς ανοδομές, στα 17 στρέμματα ιδιωτικό πανεπιστήμιο, στο Γουδί παγοδρόμιο. Η πλειονότητα των εργαζομένων που επιστρέφει από τους εξαντλητικούς-αυταρχικούς όρους εργασίας, η πλειονότητα των μαθητών που γυρίζει από το εντατικό και αποπνικτικό σχολείο, η πλειονότητα των συνταξιούχων, όλοι που πιέζονται οικονομικά από τους χαμηλούς μισθούς και την ακρίβεια, ιδιαίτερα σε καιρούς κρίσης, είναι υποχρεωμένοι να πληρώσουν για να κοινωνικοποιηθούν, να πληρώσουν για το αυτοκίνητο, να πληρώσουν για τα δίδακτρα, να πληρώσουν για κάθε τι που θα τους ψυχαγωγήσει. Συνεπώς, η εκμετάλλευση των ελεύθερων χώρων δεν γίνεται για την ευημερία μας. Αντίθετα μετατρέπονται σε ακριβά προϊόντα και εμείς σε καταναλωτές τους, διαμορφώνοντας έτσι μια νέα κουλτούρα που ο ιστός της γειτονιάς και η επαφή με την φύση είναι από αχρείαστα ως επικίνδυνα. Και οι συνέπειες ακόμη πιο τραγικές τόσο για το μικροκλίμα όσο και γενικότερα για το περιβάλλον και την αποξένωση του ανθρώπου από την φύση.

Η μάχη για τους ελεύθερους χώρους είναι κομμάτι της μάχης για την βελτίωση των όρων ζωής μας. Συμβαδίζει με την πάλη για κράτος πρόνοιας με υψηλής ποιότητας, δημόσια και δωρεάν παιδεία και υγεία.

Τι συμβαίνει στου Ζωγράφου…

Στο Δήμο μας δεν κρατούνται ούτε τα προσχήματα στην εφαρμογή αυτής της πολιτικής. Για κάθε οικόπεδο, πάρκο, άκτιστο χώρο οι δημοτικές αρχές και ο ίδιος ο κ. Καζάκος ονειρεύονται «ανάπτυξη» και κερδοφορία για κάποιους αντί για πράσινο, παιδικές χαρές και χώρους περιπάτου για τους πολλούς. Ως εκ τούτου, το τοπίο του Ζωγράφου, σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχεδιασμό και το νέο «Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου», αποτελείται από ολοκληρωτική τσιμεντοποίηση.

Συγκεκριμένα, το Ζωγράφου έχει καταστεί μια μη βιώσιμη πόλη. Η περιοχή αυτή, παλιά τόπος προσέλευσης των αθηναίων εκδρομέων, σήμερα δεν είναι τίποτα άλλο παρά τσιμεντένια σπιρτόκουτα παρατεταγμένα δίπλα το ένα στο άλλο. Τα τελευταία σπίτια και τα τελευταία ελεύθερα οικόπεδα μετατρέπονται σε 7όροφες ως 11όροφες πολυκατοικίες. Στο Ζωγράφου, μια πόλη στις παρυφές της πλαγιάς του Υμηττού και κανείς δεν τον βλέπει. Και όπως μπορεί στο Παρίσι κάτω από την άσφαλτο να υπάρχει αμμουδιά, στην Αθήνα πίσω από τα κτίρια υπάρχει το βουνό.

Γρήγορα η γειτονιά μετεξελίχθηκε από τα τσιφλίκια του Ζωγράφου σε ένα καλό μεσοαστικό προάστιο κατοικίας των εργαζόμενων Αθηναίων και των οικογενειών τους κοντά στο κέντρο. Αυτό δεν κράτησε για πολύ οι υπερτοπικές χρήσεις των νοσοκομείων και κυρίως των πανεπιστημίων έπνιξαν τη πόλη. Η αλλαγή αργά αλλά σταδιακά μεταλλάσσει τον Δήμο γεμίζοντας τον γκαρσονιέρες, καφετέριες, τσιπουράδικα και delivery μεταλλάσσοντας και τα χαρακτηριστικά του ίδιου του πληθυσμού. Όλο και περισσότεροι παλιοί μας γείτονες μεταναστεύουν σε άλλες συνοικίες. Τα σχολειά κάθε χρόνο λειτουργούν με λιγότερους μαθητές. Οι οικογένειες επιλέγουν όλο και περισσότερο άλλους δήμους. Ο δήμος μας αντικαθιστά τον πληθυσμό του κυρίως με φοιτητές και νέους εργαζόμενους. Όλες οι παραπάνω ομάδες κατά βάση αναζητούν κατοικία για περιορισμένο χρόνο. Αυτή η πραγματικότητα έχει σαν αποτέλεσμα να αλλοιώνεται ο κοινωνικός ιστός. Οι νέοι κάτοικοι να μην προλαβαίνουν να δεθούν με το δήμο, να καταστρέφεται η αίσθηση της κοινότητας και μιας ιδιαίτερης ταυτότητας.

Θα μπορούσε άραγε να ήταν διαφορετική η γειτονιά μας; Θα μπορούσε να είναι διαμορφωμένη η κατάσταση αλλιώς αντί να αλώνουν την γειτονιά ένα τσούρμο εργολάβοι και να έχει καταντήσει ο Δήμος με 0,4τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο. Θα μπορούσε να ανασυνδεθεί ο κοινωνικός ιστός;

Θα μπορούσαμε να ξαναγίνουμε γειτονιά;

Αναζητούμε όλοι την χαμένη γειτονιά με πράσινο που ο ένας ξέρει και εμπιστεύεται το διπλανό του, που γεμίζουμε τις πλατείες και τα πάρκα του Δήμου, που οι μετακινήσεις είναι ανθρώπινες, οι άνθρωποι βγάζουν με αξιοπρέπεια το μεροκάματο τους, που προάγονται οι τέχνες, ο λαϊκός αθλητισμός, ο πολιτισμός της συλλογικότητας. Μπορούμε να μείνουμε όμως στη «ρομαντική αναπόληση» ενός ωραίου παλιού κόσμου, οριστικά όμως χαμένου; Δυστυχώς δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω το ποτάμι της ιστορίας. Ταυτόχρονα όμως δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε αποξενωμένοι από το περιβάλλον μας, τη γειτονιά μας, κλεισμένοι στο κουτί της τηλεόρασης.

Οι Επιτροπές Κατοίκων,

νέος θύλακας συλλογική δράσης και δημιουργίας

Ωστόσο, είναι δυνατόν να υπάρξει σήμερα κάποια λύση; Εμείς λέμε ναι είναι δυνατόν να αναπτύξουμε θύλακες αντίστασης απέναντι στην βαρβαρότητα που εφαρμόζεται παντού γύρω μας. Τι προτείνουμε; Να αναπτυχθούν επιτροπές-συνελεύσεις που θα οργανώνουν τις αντιστάσεις, πολιτισμικά δρώμενα, θα γνωρίζονται οι κάτοικοι. Να ξαναγίνει πεδίο καθημερινότητας η πλατεία, ο δρόμος, οι τοίχοι, τα σχολεία.

Οι εμφανιζόμενες Επιτροπές Κατοίκων με αφορμή τους υπό εξαφάνιση ελεύθερους χώρους είναι ένα πρώτο αξιοσημείωτο σημαντικό βήμα. Ήδη στου Ζωγράφου έχουν δημιουργηθεί 3 Επιτροπές Κατοίκων. Εάν μάλιστα προσθέσουμε και την Επιτροπή για το Πάρκο στο Γουδί, την Επιτροπή για την Διοχάρους (στα όρια του Δήμου μας) και την υπό διαμόρφωση Επιτροπή στα 17 στρέμματα, τότε μιλάμε για μια νέα πολλά υποσχόμενη ενδιαφέρουσα κατάσταση.

Τις βλέπουμε ως το όχημα της αντίστασης. Πιστεύουμε στην δυνατότητά τους να επιφέρουν νίκες. Αλλά για να πετύχουν πρέπει να διαφυλάξουμε το κοινωνικό χαρακτήρα τους, την δυνατότητα συμμετοχής όλων των κατοίκων σε αυτές. Να τις υπερασπίσουμε από λογικές διαπαραταξιακών ή δημοκρατικών μετώπων, του διαχωρισμού κάτοικου και δημότη, του παραγοντισμού και της ηττοπάθειας.

Ο δρόμος είναι μακρύς ακόμα…

Ο συντονισμός, η μονιμοποίηση και η επέκταση των επιτροπών σε κάθε γειτονιά είναι ένα τεράστιο στοίχημα.

Ένα στοίχημα που ξανανοίγει δημιουργικά την σχέση πολιτικής και πολίτη. Η αμεσοδημοκρατία με τις γενικές συνελεύσεις, το αγωνιστικό φρόνημα, αποδεικνύουν ότι οι κάτοικοι μπορούν να πάρουν την τύχη της γειτονιάς στα χέρια τους· να μην αναγκάζονται να υποτάξουν την αξιοπρέπεια τους στις πελατειακές σχέσεις της κυρίαρχης αντίληψης για τα κοινά.

Βλέπουμε λοιπόν τις Επιτροπές Κατοίκων σαν τους σπόρους εκείνους που κάνουν αργά τη δουλειά τους στην αφάνεια. Με τις κατάλληλες συνθήκες θα ανθίσουν και θα δώσουν τις δομές εκείνες (όπως οι λαϊκές συνελεύσεις) που θα έχουν καθοριστικό λόγο στη διαμόρφωση των δημοτικών πραγμάτων και στην καθημερινότητά μας· θα αλλάξουν τον τρόπο ζωής μας.

Πιστεύουμε στους δεσμούς που αναπτύσσονται μέσα σε αυτές. Οι δεσμοί της νεολαίας με τη γειτονιά της, οι δεσμοί τόσων διαφορετικών ανθρώπων μεταξύ τους θα μπορούσαν να είναι η αρχή για να ανασυντεθεί ο «σπασμένος» κοινωνικός ιστός.

Οι άλλες πολιτικές δυνάμεις

Οι ευθύνες για την σημερινή κατάσταση βαρύνουν τη κεντρική διοίκηση. Βαρύνουν όμως και τις παρατάξεις που διοίκησαν τον Δήμο μας που με τις πράξεις ή με τις παραλήψεις τους μας έφεραν εδώ. Η παράταξη ΔΑΔΑ και ο Δήμαρχος φέρουν βέβαια σήμερα το μεγαλύτερο βάρος και ευθύνη. Όχι τυχαία αυτοί στέκονται απόλυτα εχθρικοί απέναντι στις Επιτροπές Κατοίκων. Η παράταξη Μαζί για την Πόλη, μικρό τμήμα της οποίας στήριξε παλιότερα επιλογές του Καζάκου στο ζήτημα της Βίλας, με απουσία κόσμου αναπτύσσει καθαρά συνδιαχειριστική πολιτική. Συμμετέχει εν μέρει στις επιτροπές, αναζητώντας όμως για αυτές ένα πιο παραγοντίστικο και λιγότερο ριζοσπαστικό πλαίσιο και δομή. Γιατί ακριβώς δεν βλέπουν μπροστά τους παρά τις επόμενες δημοτικές εκλογές και το πώς οι ίδιοι θα αναλάβουν την «καλύτερη» διαχείριση των προβλημάτων του Δήμου. Η Δημοτική Πρωτοβουλία, παρότι συνεχίζει με συνέπεια μέσα στο Δημοτικό Συμβούλιο να στηρίζει τα αιτήματα των πολιτών, δε συμμετέχει στις επιτροπές, μερικές φορές μάλιστα τις καταγγέλλει ή τις ειρωνεύεται. Στην πραγματικότητα και οι δύο παρατάξεις, με το δικό της τρόπο η κάθε μια, δεν πιστεύουν και ούτε θέλουν οι Επιτροπές Κατοίκων και οι ίδιοι οι κάτοικοι να μπορούν να δρουν πολιτικά χωρίς απαραίτητα την υποστήριξη ή τη διαμεσολάβηση παρατάξεων και εκπροσώπων. Οι «Ακομμάτιστοι», τέλος, με συνέπεια στηρίζουν μέσα από το δικό τους πρίσμα τόσο το περιεχόμενο όσο και τις πρωτοβουλίες των επιτροπών.

Το Κίνημα Στην Πόλη

Το Κίνημα στην Πόλη είναι μια νέα ενωτική δημοτική παράταξη της ριζοσπαστικής αριστεράς που υπερβαίνει τις πολιτικές συσπειρώσεις που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Σκοπός της ίδρυσής του δεν ήταν η συμμαχία για ένα απλό εκλογικό κατέβασμα, αλλά η ενεργός-κινηματική συμμετοχή μαζί με τους κατοίκους για τη λύση των προβλημάτων εντός και εκτός Δημοτικού Συμβουλίου. Όταν ξεκινήσαμε την παρέμβασή μας είχαμε να αντιμετωπίσουμε ένα δήμο υπό καταστροφή εδώ και 35 χρόνια τουλάχιστον από την συνδιαχείρηση και την καπιταλιστική ανάπτυξη. Ήδη σήμερα 3 χρόνια μετά βλέπουμε τα πρώτα θετικά αποτελέσματα της παρέμβασής μας. Όχι σαν επαγγελματίες πολιτικοί αλλά με πολλές ώρες στον δρόμο, με πολλά λάθη, κάτοικοι μαζί με άλλους κατοίκους καταφέραμε να συμβάλλουμε στην οργάνωση αντιστάσεων, επιτροπές, πορείες. Να βάλουμε μια άλλη φωνή στο Δημοτικό Συμβούλιο, να παγώσουμε σχέδια του Δημάρχου, να καλλιεργήσουμε μια νέα κουλτούρα συμμετοχής στα κοινά.

Μεταφορά στην Πόλη

Δεν θα ’μαστε οι πρώτοι που θα μιλήσουμε για τον ατομισμό που καλλιεργεί το ΙΧ αυτοκίνητο. Διαμορφώνει μια κουλτούρα του ανταγωνισμού, ξένη και βάρβαρη για τον άνθρωπο, αφού οι πεζοί και τα άλλα αυτοκίνητα βιώνονται ως εχθροί. Μια κουλτούρα που αναζητά το πιο ογκώδες και επιβλητικό αυτοκίνητο, βλ. τζιπ, ως καλύτερο και πιο ταξικό εργαλείο (αφού νικά το μικρό Φιατάκι), σε μια καθημερινή μάχη για την προτεραιότητα, την ταχύτητα, την γρήγορη άφιξη στον προορισμό, την δύναμη της μηχανής. Αυτή η μάχη πολλές φορές καταλήγει να είναι μάχη για την ίδια τη ζωή. Η δικιά μας η επιβίωση και η προτεραιότητα να γίνεται θάνατος του άλλου και ίσως αργότερα και δικός μας. Αυτή η κουλτούρα επιβάλλει σαν «ωραίο», «έξυπνο» και «μαγκιά» την επιτυχία σε ένα τέτοιο άγριο παιχνίδι επιβολής και κυριαρχίας στους άναρχους δρόμους. Ο «πολιτισμένος» άνθρωπος επιστρέφει στην βαρβαρότητα. Και αυτή είναι η βαρβαρότητα του σύγχρονου άγριου καπιταλισμού.

Αλλά είναι τελικά τόσο αναγκαίο το αυτοκίνητο όταν μάλιστα έχει καταντήσει τόσο δυσκίνητο και επικίνδυνο μέσο πλέον στην Αθήνα; Υπάρχει άλλος λόγος χρήσης του εκτός από την απουσία άλλης εναλλακτικής επιλογής πολύ πιο ανθρώπινης και λιγότερο ρυπογόνας; Είναι ίσως λίγο δύσκολο να το αποδεχτούμε, αλλά όλα τα μέτρα που διευκολύνουν τη χρήση του αυτοκινήτου, όπως μεγαλύτεροι-περισσότεροι δρόμοι, περισσότερα γκαράζ, καταλήγουν μόνο στην αύξηση των ΙΧ. Τελικά η ίδια η αναποτελεσματικότητα των επιλογών αυτών, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Αττική Οδό (με τα ακριβά διόδια) να πήζει σχεδόν καθημερινά, έχει αποδείξει το αυτονόητο. Χρειαζόμαστε μια πόλη με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, φτηνά ή δωρεάν εισιτήρια και μια πολιτική που θα συγκρουστεί με το ΙΧ και την κουλτούρα του.

Ποτέ τα χέρια δεν είναι αρκετά για τα μεγάλα μας όνειρα.

Θέλουμε να ξαναχτίσουμε την γειτονιά όπως απαιτούν οι ανάγκες μας, οι ανάγκες των κατοίκων.

Θέλουμε να ζούμε με αξιοπρέπεια και ομορφιά

Θέλουμε τους αγώνες μας μαζικούς, συλλογικούς, ζωντανούς, δυναμικούς και νικηφόρους

Να συμμετέχουμε όλοι στις Επιτροπές Κατοίκων

Θέλουμε να αναβαθμίσουμε τα πρότυπα της αριστεράς για την δουλειά στην γειτονιά

Οργανώσου στο Κίνημα στην Πόλη